Zelfvertrouwen:
Om te kunnen werken aan je zelfvertrouwen, moeten we eerst de boeken induiken om erachter te komen wat zelfvertrouwen precies is. Volgens Van Dale heeft het de volgende definitie:
zelf·ver·trou·wen
Het vertrouwen in de eigen kracht.
Uit onderzoek blijkt dat 20% van de mensen een dusdanig tekort hebben aan zelfvertrouwen dat ze er minder door presteren. Daarnaast kan ik je vertellen dat 100% van de mensen zichzelf meerdere malen per week onzeker voelen. Vanuit deze cijfers kun je opmaken dat het gebrek aan zelfvertrouwen een alledaags probleem is waar we allemaal mee hebben te kampen. Wat is dan het verschil waarom de een het een plaats kan geven en goed functioneert, en het voor de ander een verlammend effect teweegbrengt? Hierover zijn de meningen verdeeld. Een van de meest gangbare theorieën is dat het voortkomt uit je jeugd en de manier waarop je ouders vroeger met je zijn omgegaan. Laten we niet te diep ingaan op de analyse waar het gevoel vandaan komt, maar onze focus plaatsen op hoe we ermee om kunnen gaan. Om dit goed te begrijpen, leg ik nog even kort uit dat wij niet zo fantastisch geëvolueerd zijn als we soms denken.
Op evolutionaire schaal staan wij, als mensheid, nog in de kinderschoenen. Er is wetenschappelijke consensus dat de aarde 4.5 miljard jaar bestaat. Als ik als ‘eerste mens’ de aapmens neem, kunnen we vaststellen dat +- 4 miljoen jaar geleden, de 1e wandelende ‘mens’ op onze wereld rondliep. Lijkt lang, is het niet. Als je dit in verhouding zet tot 24 uur, leven wij als (aap) mens, 1 minuut en 17 seconde op deze aarde.
Daar waar wij denken dat we ontzettende stappen hebben gezet op evolutionair gebied, is dit maar gedeeltelijk waar. Het is natuurlijk fantastisch dat we in staat zijn om mensen op de maan te zetten en dat de Mars-rover voor zichzelf een verjaardagsliedje zingt, maar qua fysieke ontwikkeling hebben we nog te maken met oude systemen. Onze hersenen zijn in veel opzichten precies hetzelfde gebleven en waar ik specifiek op wil inzoomen, is het instinct dat ons beschermt tegen gevaar van buitenaf.
Miljoenen jaren geleden deed dat instinct ontzettend goed zijn werk. Het waarschuwde ons wanneer er iets bewoog in het struikgewas zodat we in staat waren te vluchten als er een gevaar tevoorschijn kwam in de vorm van een wild dier dat ons op wil eten. Helemaal top natuurlijk!
Wat het ook deed was ons helpen met het maken van beslissingen. Een voorbeeld: ‘Is het wel verstandig voor mij om alleen op jacht te gaan naar een Mammoet?’ ‘Ik ben bang dat ik daar niet sterk genoeg voor ben.’
Een waarschuwing om je te onthouden van een jacht waar je niet zonder kleerscheuren vanaf komt. Dat instinct werkt de hele dag door. Het helpt je nadenken over de beslissingen die je moet maken. Het is de gezonde afweging, of iets wel of niet goed voor je is, die je onbewust maakt.
Het vervelende alleen is dat je instinct altijd zal proberen om jou te behoeden van acties die slecht kunnen uitpakken. Het is niet rationeel ingesteld terwijl wij als mensen dit wel zo ervaren. Dit kan tot gevolg hebben dat we verlammen en risico’s uit de weg blijven gaan. Klinkt goed, is het niet. Helemaal niet als dat survivalinstinct sneller de kop opsteekt dan eigenlijk nodig is. Door nooit meer op jacht te gaan omdat dat ‘veilig’ is, zul je uiteindelijk niet meer in staat zijn om vlees mee naar huis te nemen en kom je in het ergste geval om van de honger.
Vandaag de dag werken onze systemen nog precies hetzelfde. Daar waar wij denken dat we geëvolueerd zijn tot rationeel denkende en beslissende mensen, zitten we er goed naast. Onze dagelijkse keuzes worden altijd beïnvloed door gevoel en dat gevoel is niet altijd rationeel. Een voorbeeld uit de dagelijkse samenleving:
Angst nummer 1, publiekelijk spreken. Een mooi voorbeeld waarbij ons instinct allerlei signalen afgeeft om het niet te doen. We zijn weliswaar niet meer bang om dood te gaan, maar wel om publiekelijk aan de schandpaal genageld te worden. Zelfs wanneer we spreken voor familie en vrienden! Vaak gaat het om irrationele en niet gefundeerde angst die leidt tot lichamelijke en mentale beperkingen. De gedachten alleen al kan mensen het zweet op de rug laten staan. Dit is allemaal gecreëerd door je instinct om jou te beschermen en te voorkomen dat je op het podium gaat staan. Het survivalinstinct beschermt je terwijl dat eigenlijk niet nodig is!
Laten we de koppeling maken naar leiderschap en waarom het belangrijk is om zelfvertrouwen te hebben als leidinggevende. Ik heb de redenen en uitleg hieronder opgesomd:
1: Je mensen moeten je vertrouwen. Jij als leider bent degene naar wie iedereen kijkt als het moeilijk wordt. Straal jij geen zelfvertrouwen uit? Dan voelen ze dat op de werkvloer. Als jij geen vertrouwen uitstraalt, waarom zouden zij dat dan wel in jou hebben? Op het moment dat het vertrouwen van je volgers achterblijft, blijven de resultaten ook achter. Je beslissingen worden in twijfel getrokken, omdat het lijkt dat je dat zelf ook doet! En dit is absoluut geen positie waar je in terecht wil komen. Iedereen mag zich onzeker voelen, maar wel met mate en niet constant.
2: Twijfels en terughoudendheid. Als jij continu aan jezelf twijfelt, maak je geen beslissingen. Je hakt geen knopen door die je wel zou moeten doorhakken. Je spreekt je mensen niet aan op hun houding en gedrag, omdat je bang bent dat ze dan minder van je denken. Wanneer je voor keuzes komt te staan die snel genomen moeten worden, nemen je emoties het over en beslis je vanuit stress i.p.v. logica.
3: Negatief beïnvloeden van de sfeer binnen je team. Doordat jij als leider geen vertrouwen in jezelf hebt, kun je continu in de stress schieten om de kleinste dingen; een opdracht die je nog nooit hebt uitgevoerd, een klant die altijd vervelend reageert of dat teamlid dat je regelmatig het bloed onder de nagels vandaan haalt. Dit leidt uiteindelijk tot iemand die niet lekker in zijn vel zit en dit uitstraalt naar zijn omgeving. Als jij niet lekker in je vel zit, gaan je mensen dat merken. Jij bent namelijk het voorbeeld. Dat wat jij uitstraalt beïnvloed je mensen. Daarnaast ben je ook eerder geneigd om de negatieve kant van zaken te zien en hierop te acteren en reageren. Hiermee beïnvloed je de sfeer binnen je team, groep of bedrijf op een negatieve wijze.
Zo zijn er nog veel meer redenen te bedenken waarom een gebrek aan zelfvertrouwen bij een leider een probleem kan vormen. Laat me nogmaals herhalen, iedereen is zo nu en dan onzeker. Daar is helemaal niks mis mee. Het wordt pas kwalijk als het je niet in staat stelt om te acteren als de leider die je mensen verdienen. Na beschreven te hebben waar het gebrek aan zelfvertrouwen zijn oorsprong vindt en waarom het een essentiële eigenschap is van een goede leider, volgt hieronder het goede nieuws: zelfvertrouwen is namelijk te cultiveren. Hiervoor hoef je geen duizenden euro’s aan professionele hulp uit te geven, je kunt het kosteloos trainen. Hieronder heb ik een aantal tips met daarbij de uitleg waarom het zo werkt.
10 Tips voor het werken aan je zelfvertrouwen.
1: A goal without a plan is just a wish.
Stel doelstellingen. Als je geen doelstelling(en) in je leven hebt, dan is er vaak te weinig om je goed over te voelen en kan je zelfvertrouwen afbrokkelen. Je zelfvertrouwen vergroot namelijk als je doelstellingen behaalt, omdat dit je een gevoel van voldoening en trots geeft. Dit hoeven geen moeilijke en grote doelstellingen te zijn. Begin met kleine en simpele doelstellingen. Schrijf ze op en kijk er af en toe naar. Je zal merken dat je onbewust aan de gang gaat met deze doelstellingen, waardoor de kans groot is dat je ze ook bereikt. Hoe meer doelstellingen je bereikt, hoe zelfverzekerder jij je voelt over je eigen kunnen.
2: Lichaamshouding.
Je houding zegt veel over je zelfvertrouwen. Mensen met hangende schouders komen onzeker over. Ze zijn niet enthousiast over wat ze doen en beschouwen zichzelf niet als erg belangrijk. Zorg dat je zelfvertrouwen uitstraalt. Loop rechtop, houd je hoofd omhoog en maak oogcontact. Zorg voor een vriendelijke, open houding. Op deze manier maak je een positieve indruk en voel je je zelfvertrouwen groeien. Ons hoofd en gevoel sturen onze houding. Iemand die niet bewust bezig is met zijn lichaamshouding, straalt uit hoe hij zich voelt. Het interessante is dat het ook andersom werkt. Als jij een zelfverzekerde houding aanneemt, zal dit worden overgenomen door je hoofd waardoor jij je ook daadwerkelijk zelfverzekerder voelt.
3:Stemmetje in je hoofd.
Onderbreek het stemmetje in je hoofd! Iedereen heeft een stemmetje in zijn hoofd dat hem vertelt hoe de wereld in elkaar zit. Het vervelende is dat dit stemmetje niet altijd de waarheid spreekt. Sterker nog, bijna nooit. Hij baseert zijn verhaal op aannames en invullingen en probeer jou daarmee te beïnvloeden. Erkennen dat ook jij zo’n stemmetje hebt is de 1e stap om hem te verbannen. Ben je de komende tijd eens bewust dat wanneer dat stemmetje je influistert wat er allemaal verschrikkelijk mis kan gaan of dat het ontzettend belangrijk is wat andere van je denken, dat jij de mogelijkheid hebt om deze stem het zwijgen op te leggen. Hiervoor hoef je er alleen bewust van te zijn om de negatieve gedachtestroom te onderbreken. Zo zet je een ontzettend grote stap naar een zelfverzekerder leven.
4: Dankbaarheid:
Ben dagelijks dankbaar voor wat goed gaat. Als je je focust op dat wat je niet hebt, ben je ook onbewust veel bezig met waarom jij het niet kan hebben of waarom andere het wel hebben. Hierdoor ga je jezelf minderwaardig voelen dan andere mensen in jouw omgeving, oftewel je zelfvertrouwen zal verminderen. Focus daarom op alles wat je wél hebt en waardeer en accepteer jezelf volledig. Probeer elke ochtend minstens 5 dingen te verzinnen waar jij tevreden over bent. Dit kunnen je behaalde doelstellingen uit het verleden zijn, je vaardigheden, je vriendschappen of andere dingen waar je tevreden over bent. Hierdoor krijg je veel positieve energie en zal je zelfvertrouwen vergroten.
5:Powerposing.
Een kleine verandering in je houding heeft, zo is uit onderzoek gebleken, invloed op hoe je denkt en voelt. Als je 2 minuten in een strijdbare houding gaat staan, waarbij je jezelf langer en breder maakt dan je bent, ook wel de ‘powerpose’ genoemd, maak je minder stresshormonen aan en meer testosteron. Wanneer je de powerpose vlak voor de te leveren prestatie uitvoert, voel je je tijdens de prestatie een stuk sterker, durf je meer en ben je minder nerveus.
6:’Never regret anything that made u smile!’.
Lach meer! Ja, zo simpel kan het zijn. Door te glimlachen maak je namelijk endorfine en serotonine aan waardoor je je beter en zelfverzekerder gaat voelen. Daarnaast heeft het een positief effect op de mensen om je heen. Lachende mensen hebben een aantrekkingskracht op anderen. Je wordt eerder benaderd, eerder betrokken bij een gesprek en eerder aangezien als een prettig persoon om bij in de buurt te zijn, oftewel veel beter dan onzeker naar de grond staren.
7: Visualisatie:
Kijk terug Visualiseer een goede prestatie uit het verleden. Door in detail terug te denken aan een goede prestatie, krijg je meer zelfvertrouwen en daardoor zal je beter presteren.
8: De kracht van water.
Voel je je onzeker vlak voor je een prestatie moet leveren? Dompel je gezicht voor 30 sec in het koudste water wat je op dat moment kunt vinden. Als je dit doet, treedt er een oeroud ingebouwd overlevingssysteem in werking wat ervoor zorgt dat je lichaam in een overlevingsstand terechtkomt. Hij bereidt zich automatisch voor op een langere tijd onderwater. Dit doet hij door het vertragen van je hartslag waardoor je minder zuurstof verbruikt. Het verlagen van je hartslag en de shift in focus laten je rustiger en meer relax voelen over de prestatie die je aansluitend zal gaan leveren.
9: Ademtechniek.
Een manier om je lichaam te helpen relaxen, is het letten op je ademhaling. Een strategie hierbij is de 4-7-8 ademtechniek. Dit ziet er als volgt uit: Adem 4 seconden, geruisloos, via je neus in. Houdt je adem 7 seconde vast en blaas hem met getuite lippen in 8 seconden uit. Herhaal dit zo vaak je nodig hebt om rustig te worden. Door de focus te leggen op je ademhaling, haal je je lichaam uit de stressmodus. Door je stress weg te nemen, voel je je zelfvertrouwen groeien.
10: Affirmaties.
Je zelfvertrouwen vergroten zal ongetwijfeld gaan lukken als je begint met affirmaties. Naast dat ik dit een van de beste tips vind om je zelfvertrouwen te vergroten, is dit ook de meest ongebruikelijke tip voor veel mensen. Waarom affirmaties zo goed werken, is omdat ze jou eigenlijk hersenspoelen en zo je zelfvertrouwen vergroten. Je hersenen geloven wat ze te zien, voelen of te horen krijgen, als je dit maar vaak genoeg doet. Je hersenen zullen dan zo worden geprogrammeerd, dat je affirmaties ook echt gaan kloppen met je verwachtingen.
Iedereen is onzeker. Ik ook. In mijn loopbaan bij defensie heb ik 1 belangrijk ding geleerd:
Niet het vallen is het falen, maar het weigeren op te staan.
De winnende principes van de krijgsmacht. Meer teameffectiviteit. Meer plezier. Minder verzuim & minder verloop.
Schrijf je nu in om wekelijkse tips en tools te ontvangen over het creëren van de kameraadschap van de krijgsmacht op uw werkvloer.
